Met kerst kreeg ik van mijn zwager het boek ‘Het begint met een idee’ door Carolien Vader. Een interessant boek over de werking van het brein, creativiteit, ideeën en meer. Door tijdgebrek en een vol hoofd ben ik na mijn afstuderen in juli pas weer begonnen met lezen in hoofdstuk 2: Over onze aangeboren creativiteit.
Elke tekening een meesterwerk
In dat tweede hoofdstuk gaat het vooral over het feit dat we in de loop der jaren steeds minder met onze creativiteit doen. Als kind zie je onbegrensde mogelijkheden, is elke tekening een meesterwerk en wordt elke vrije minuut benut om te spelen. Maar naar mate we ouder worden ‘mogen’ we steeds minder fouten maken, van onszelf, van onze leraren en onze leidinggevenden. We schamen ons voor onze imperfectie en gaan we steeds beperkter denken. We “staren ons blind op onze ambities in deze resultaatgedreven maatschappij“. Volgens vele wetenschappers, waaronder Ken Robinson en Joy Paul Guilford, is dit geen positieve ontwikkeling. Lekker je gang gaan, spelen en dus vooral creatief bezig zijn zorgt namelijk voor de ontwikkeling van het probleem oplossend vermogen.
Deze ontwikkeling begint al als je jong bent en wordt enigszins ingedamd door het huidige onderwijssysteem. Daar waar je multiplechoice vragen moet beantwoorden (= convergent denken) en steeds minder gaat spelen. Ook op mijn basis- en middelbare school waren vakken als wiskunde en Nederlands een stuk belangrijker dan tekenen en handvaardigheid. Na de middelbare school moest je dan gaan oriënteren en ik wist in ieder geval zeker dat de Willem de Koning Academie niet ging lukken zonder creatief portfolio.
200 toepassingen voor een paperclip
Het tegenovergestelde van convergent is divergent denken. Daar sluit je geen ideeën of antwoorden uit, maar zijn meerdere opties mogelijk. Creativiteit speelt hier een grote rol en levert vaker nieuwe ideeën en onverwachte oplossingen op. Wilt men dit triggeren, dan stelt men vragen als “Noem zoveel mogelijk manieren waarop je een paperclip kunt gebruiken”. Ken Robinson deed dit experiment en verteld bij TED in 2006 dat normaliter zo’n 15 toepassingen bedacht werden. De echte creatievelingen, die verder denken dan het stukje ijzer, komen wel tot 200 ideeën.
Hoe spelen volwassenen?
Als kind was spelen zo gemakkelijk. Ik kon uren doorbrengen met mijn verzameling Playmobil en Barbies. Ook tikkertje en ‘stoepranden’ in de straat waren favoriet. Nu denk ik niet dat veel volwassenen hier nog tijd voor vrijmaken, laat staan leuk vinden. Als de leeftijd stijgt, verandert ook het idee van spelen. Hoe spelen de ‘volwassenen’ van nu dan? Misschien is het wel de sport die we beoefenen of pokeren in het casino, Songpop of Ruzzle op je iPhone of een balletje gooien met de hond, dansen in de lokale kroeg, Monopoly en ga maar zo door. Ik heb niet het idee dat er speciale regels zijn voor wat ‘spelen’ nu is. Als we er maar tijd voor vrijmaken. Al zijn het maar een paar tientallen minuten ongedwongen speeltijd op een dag. Het nut is in ieder geval bewezen.
Collages van de middelbare school
like lisanne 